De scherprechter

Klein schilderijtje op paneel gemaakt (18 x 31 cm.) van een oude geroeste revolver. Een bodemvondst, met een heel heftig verhaal. Dit oude verroeste wapen is naar alle waarschijnlijkheid het wapen waarmee Vincent van Gogh zich op 27 Juli 1890 van het leven heeft proberen te beroven. Alles hierover kun je lezen op deze site.

In 2016 bezocht ik het Van Gogh Museum waar ik dit wapen zag liggen in een kleine vierkante vitrinekast. Ik maakte er een foto van met de gedachte om dit wapen te gaan schilderen omdat het me meteen iets zei over het leven van Van Gogh en alles wat daarna kwam. Dit hevig geroeste voorwerp bracht een eind aan zijn leven en een fortuin aan iedereen die van zijn nalatenschap kon profiteren. Dit wapen staat precies tussen beide werelden in en is daarom een heel belangrijk punt in de hele geschiedenis van Van Gogh.

Wat mij altijd heeft gestoord aan Van Gogh is dat hij bij leven weinig profijt heeft gehad van zijn werk. Na zijn dood werd hij pas ‘ontdekt’ en groeide hij uit tot een van de belangrijkste hype’s in de kunstgeschiedenis waar velen zich aan hebben weten te verrijken. Dat gegeven blijft me dwars zitten, maar ik besef ook dat ik er net zo hard aan meedoe door dit voorwerp te schilderen. Om die reden besloot ik voorlopig geen schilderij van dit verroeste object te maken.

Maar nu wordt dat wapen geveild op een veiling in Brussel. Het moet een bedrag opleveren tussen de €40.000,- en €60.000,-. Een dergelijk verroest wapen zal op de rommelmarkt hooguit een tientje kosten. Maar omdat vrijwel vast staat dat dit het wapen is van Van Gogh mag het ineens heel veel meer gaan kosten. Dat bedoel ik dus. Iedereen probeert, om heel begrijpelijke redenen, een graantje mee te pikken van Van Gogh.

Toen ik, in 2016, overwoog om de oude, verroeste, revolver te gaan schilderen had ik als titel voor dat schilderijtje het woord ‘kassa’ in mijn hoofd zitten. Ik vond het te grof en te pamflettistisch, maar het is wel het woord waar ik meteen aan dacht. Het wapen is een absoluut keerpunt te noemen in de hele geschiedenis van Van Gogh. De ene helft van het verhaal wordt getekend door tegenslag, gestuntel, desinteresse (van zijn publiek), depressie, wanhoop, armoede en waanzinnigheid. De andere helft door klinkend succes. Precies tussen beide aktes in zit deze oude, geroeste, revolver.

Ik besloot dit wapen alsnog te gaan schilderen. Hierdoor maak ik nu zelf ook deel uit van hen die van Van Gogh profiteren. Ik sta er dus een beetje dubbel in. Ik noem het schilderij nu ‘De scherprechter’. Ik besluit het te gaan schilderen op een oud paneeltje dat in een oude vergulde lijst zat. Die lijst ga ik eveneens gebruiken om consistent te blijven aan het geheel. De scherprechter die het lot heeft bepaald van twee werelden. Die van neergang en succes. Dodelijk voor Vincent en voor eeuwig springlevend voor Van Gogh.