Sinterklaas in Virginia

Het altaarretabel voor Sinterklaas is opgenomen in de database van het St Nicolas Centre in Virginia. Dat er internationale belangstelling voor dit werk bestaat was al bekend, maar nu ook aan de overkant van de grote sloot.

Hierboven zie je een pagina uit die database die geheel is geweid aan de Sint Nicolaaskerk te Heuthuysen en dus ook over het altaarretabel voor Sinterklaas. Het doet me goed om te zien dat er zoveel belangstelling voor is. Zachtjes aan begint men er de betekenis van te begrijpen en te waarderen. Met dit altaarretabel wordt het oorspronkelijke verhaal van het spel rond de heilige Nicolaas in beeld gebracht dat, naar men vermoed, rond het jaar 1236 ontstond in het straattoneel. Net zoals vroeger bepaalde gebeurtenissen uit de Bijbel werden verbeeld in een retabel, zo wordt ook dit verhaal over dit spel in dit retabel verbeeld.

Zondag in Heythuysen

Vandaag was ik aanwezig op een bijzondere bijeenkomst te Heythuysen waar het altaarretabel voor Sinterklaas in de Sint Nicolaas kerk, aldaar, staat. Het is het moment dat het drieluik wordt geopend en open blijft staan zolang de Sint in ons land is. Dat doen we natuurlijk niet zomaar. Het werd een prachtige ceremonie.

KRO/NCRV radio bij het altaarretabel

Vandaag kreeg het altaarretabel voor Sinterklaas aandacht van de KRO/NCRV radio. Op 5 en 6 December zal het uitgezonden worden. Kinderen brachten hun tekeningen voor Sinterklaas naar het retabel. Het drieluik is nu geopend. Dat blijft zo zolang de Sint in het land is. 6 December gaat het weer dicht. Tot volgend jaar.

Nu kunnen ze brieven en tekeningen posten in de brievenbus van het altaarretabel aan de Sint. Ze krijgen altijd antwoord van de Sint en nu is het retabel vooral voor hen aanwezig. Een kinderdroom kan hier alle ruimte krijgen. De fantasie kan de vrije loop gaan en Daar is dit retabel primair voor bedoeld.

Als ik de verbouwing achter de rug heb ga ik er zelf ook weer even langs. Het kastje met het hoefijzer van het paard van Sinterklaas moet daar nog naar toe.

De inzegening van het altaarretabel voor Sinterklaas

Gisteren vond de officiële inzegening en presentatie plaats van het altaarretabel voor Sinterklaas in de Sint Nicolaaskerk te Heythuysen. Voor mij een hele drukke dag, een moment suprème en de kroon op al het werk wat ik er aan heb gehad. Helaas konden we maar een beperkt aantal mensen uitnodigen i.v.m. de corona maatregelen. Dan moet je keuzes gaan maken en besloten we om twee presentaties te houden voor telkens maximaal 30 mensen. Later, als het corona gelazer achter ons ligt, gaan we nog wel een presentatie houden voor iedereen die we hebben moeten overslaan en die we er toch wel heel graag bij hadden willen hebben.

Over persaandacht hadden we niet te klagen. Zowat de hele Limburgse media was aanwezig en er verscheen vandaag al een mooi artikel in de Limburger.

Voor pastoor Marcus Vankan was het ook de dag dat hij zijn boekwerk over Sint Nicolaas kon presenteren aan het publiek. ‘Heilige Nicolaas, bruggenbouwer tussen Oost en West. 1700 jaar devotie, legenden en volksgebruiken.’ Als pastoor van de St- Nicolaaskerk te Heythuysen weet hij als geen ander bij de bronnen te komen om dit verhaal voor eens en altijd helemaal correct te vertellen.

Mgr. Everard de Jong, hulpbisschop van Bisdom Roermond, nam het boek in ontvangst en zegende het altaarretabel voor Sinterklaas officieel in. Het was een prachtige ceremonie, waar ik gek op ben, en natuurlijk een belangrijke eerste stap in de richting om het Sinterklaas verhaal te vertellen zoals het ons door onze voorouders werd verteld. Iets wat nog maar weinig mensen weten, hebben we gemerkt.

Er zijn heel veel foto’s en films gemaakt van deze dag. Het is vrijwel ondoenlijk om alles te laten zien.

Als klap op de vuurpijl kreeg ik uit handen van Marcel Janssens, van Confraternité Saint Nicolas Asbl, Liege, een vrienden onderscheiding voor het scheppen van het altaarretabel voor Sinterklaas.

Tot zover de avonturen van een kunstenmaker van en dag geleden. Vandaag ga ik uitslapen, bijkomen en vooral alles wat ik de afgelopen tijd heb meegemaakt op me in laten werken. Ondanks al het corona gelazer vind ik het een fantastische tijd.

 

In gouden letters

Het namenbord voor de donateurs van het altaarretabel voor Sinterklaas kunnen nu stuk voor stuk geschilderd worden. Maar eerst diende ik het namenbord exact op maat te zagen om het in de juiste verhoudingen te krijgen. Daar heb ik nu een heel mooi zaagmachien voor aangeschaft, met een liniaal, zodat ik echt kaarsrecht en haaks kan zagen. En dat werkt fantastisch goed.

En dan komen de namen er op te staan. Het gaat langzaam en het is behoorlijk wat werk. Eerst teken ik elke letter. In rechte regels die met een krijtslaglijntje worden uitgezet. Dan letter voor letter schilderen met een dun penseeltje en goudverf die speciaal voor dit doel is gemaakt. Gelukkig zitten er ook nog korte namen tussen.

De toren in

Gisteren was ik weer even in de kerk om te zoeken naar ontbrekende stukjes van het torentje voor het namenbord. Het zijn kleine stukjes fijn houtsnijwerk die er in de loop der jaren van opslag van zijn afgebroken. Als ik die stukjes kan vinden werkt dat natuurlijk een stuk sneller dan wanneer ik ze zelf moet gaan uitsnijden in het juiste hout en in de juiste vorm.

Die stukjes zouden in een opslagruimte in de toren moeten liggen en daarom ging ik er, samen met pastoor Marcus Vankan, zoeken. Die toren kun je bereiken via een prachtig oud, en geheimzinnig ogend, deurtje in de hal van de kerk. Dit soort elementen van een echte oude kerk vind ik zo geweldig boeiend. Zo’n deurtje biedt toegang tot een wereld waar je normaal gesproken nooit zal komen.

Je stapt, als het ware, de geschiedenis in en die is overal voelbaar en tastbaar. Zelfs vrij recente geschiedenis. Ergens halverwege de toren zit nog een tekst die ooit door een ss-er is geschreven die deze prachtige toren op wilde blazen met explosieven. ‘Aufstijge Verboten’ staat er. Met de datum Nov. 1944 erbij en een hakenkruis en ss-teken. Twee namen van verzetshelden die dat wilden voorkomen staan er eveneens bij. De heren Jacobs en Hermans raakten zwaar gewond toen een deel van de explosieven alsnog afgingen. De toren werd met deze actie wel door hen gered.

Mogelijk lag toen het houten torentje hier ook al. We vonden ook nog een stuk half verbrand hout van een ander stukje kerkinterieur dat mogelijk te koppelen is aan deze trieste gebeurtenis.

Erg groot was de buit van onze zoektocht niet. Vier kleine stukjes van het houten torentje werden gevonden en hiermee zal ik thuis in het atelier aan de slag moeten.

Dat begon al vroeg in de ochtend. Mijn wekker, die niet rinkelt maar mauwt, was al om iets over zessen actief. Dan moet er dus gegeten worden. En als ik dan toch wakker ben ben ik maar gelijk naar het atelier gegaan om die gevonden stukjes te passen.

De stukjes passen. Er ontbreken helaas nog veel elementen en het zal een hele goocheltoer worden om dit geheel goed toonbaar te krijgen. Het komt nu aan op het vinden van goede oplossingen. De tijd om dergelijk fijn houtsnijwerk te gaan maken is er gewoon niet.

Het gaat sowieso een hele klus worden om alles tot een mooi geheel samen te stellen. Het namenbord en alle decoratie. Alle namen moeten nu eerst geschilderd worden in speciale goudverf die ik voor dit werk heb aangeschaft. Kortom, heel veel werk. Maar het kan zo iets moois worden dat ik er alles aan ga doen om dit te realiseren.

Mijn troeteldier loopt dan al weer gezellig achter me aan en wil overal bij zijn. Dat maakt zo’n diertje in mijn leven zo waardevol. Ik mis de kleintjes nog steeds, maar Milou is nu merkbaar meer op haar gemak.

Intussen werk ik verder aan een inventarisatie van de mogelijkheden om het houten torentje zo goed mogelijk te herstellen voor hergebruik in de kerk.

Namenbord

Zoals beloofd aan alle donateurs die vanaf een bepaald bedrag hebben gedoneerd, aan het altaarretabel voor Sinterklaas, komen hun namen op een gedenkbord te staan dat naast het altaarretabel staat opgesteld. Tijdens het ontwerpproces kwam ik met pastoor Marcus Vankan en de koster van de Sint Nicolaaskerk te Heythuysen uit in een ruimte onder de toren waar al vele jaren oude onderdelen van het kerkinterieur liggen opgeslagen. Daar trof ik een aantal zeer bijzondere stukken aan die mogelijk gebruikt kunnen worden voor dat namenbord.

Dat zou er dan ongeveer zo uit komen te zien als op de schets die ik er voor maakte, hier rechts. In de nis zou een beeldje van Sinterklaas of Sint Nicolaas kunnen komen te staan. Daar zit een wezenlijk verschil in. Mijn voorkeur gaat uit naar een beeldje van Sinterklaas. De Sint uit het spel. Want daar gaat het altaarretabel in grote lijnen over. Maar dat beslis ik uiteraard niet alleen.

In het atelier ben ik nu vooral bezig met het kuisen van al die stukken hout en maak ik een inventarisatie van de mogelijkheden om een dergelijk ingewikkeld stukje houtsnijwerk te restaureren en geschikt te maken voor hergebruik in de kerk waar het oorspronkelijk vandaan komt.

Overigens is het hout voor het namenbord ook afkomstig uit die opslag. Daar begin ik zo spoedig mogelijk mee. Ik moet nu even wachten op de komst van een besteld zaagmachien om dat bord keurig op maat te kunnen zagen. Al met al een hele klus waar ik de komende dagen mijn handen vol aan zal hebben.

Het altaarretabel voor Sinterklaas is aangekomen op haar bestemming

Het was een hele rit. Van het Zeeuwse naar het Limburgse, Over overvolle wegen met een dikke file en veel geduld, maar het altaarretabel voor Sinterklaas is vandaag op haar bestemming aangekomen. Klaar ben ik nog niet, want er komt nog het een en ander bij. Ik kan nu eindelijk het hele monument in volle glorie zien. Het plafond in mijn atelier was te laag voor het bovenste schilderij. Vandaar dat ik het nu pas in z’n geheel kan zien. En ik ben best een beetje trots.

Onder luid klokgelui kon ik om kwart over zes de thuisrit aanvaarden. Dik tevreden. Een missie is bijna volbracht. Later, na de officiële onthulling en inzegening, zal ik meer detailfoto’s plaatsen.

Tot op het allerlaatste moment

Vandaag en morgen heb ik nog een laatste kans om iets aan het altaarretabel voor Sinterklaas te doen en dan zal je zien dat er toch nog van alles te doen valt.

Fine-tunen heet zoiets, geloof ik. Alles moet gewoon super-goed functioneren. Ik ben er stiekem toch nog een hele dag aan bezig. Maandag gaat het werk op transport.